Κώδικας Βαν Γκογκ

Κώδικας... Βαν Γκογκ

Ειδικοί αρχίζουν και ανακαλύπτουν κρυμμένα επιστημονικά μυστικά στους πίνακες του μεγάλου ζωγράφου Βίνσεντ βαν Γκογκ

Η περίφημη «Εναστρη νύχτα» ίσως αποτελεί το «πορτρέτο» του γαλαξία Μ51Α

Τον Ιούνιο του 1889, ενώ βρισκόταν σε άσυλο στην Προβηγκία προσπαθώντας να ξεπεράσει τα ψυχολογικά του προβλήματα, ο Βίνσεντ βαν Γκογκ κοιτώντας έξω από το δωμάτιό του εμπνέεται από τον νυχτερινό ουρανό και ζωγραφίζει ένα από τα διασημότερα έργα του, την «Εναστρη νύχτα». Ο πίνακας, ο οποίος σήμερα βρίσκεται στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης στη Νέα Υόρκη, θεωρείται από πολλούς το κορυφαίο έργο του μεγάλου ζωγράφου. Σύμφωνα με ειδικούς σε αυτόν ο Βαν Γκογκ αποτυπώνει έναν συνδυασμό διαφορετικών καταστάσεων και συναισθημάτων, όπως συνεχή κίνηση, μοναξιά, έντονη χαρά, ηρεμία κ.ά.

Ορισμένες από τις εικόνες που έχουν καταγράψει τα επίγεια και διαστημικά τηλεσκόπια από τον Μ51Α ή Γαλαξία της Δίνης, που θυμίζει αρκετά είναι η αλήθεια τους σχηματισμούς της «Εναστρης νύχτας»

Τώρα ο αμερικανός εικαστικός και φωτογράφος Μάικλ Μπένσον εξέδωσε ένα βιβλίο στο οποίο υποστηρίζει ότι οι ουράνιοι σχηματισμοί στον πίνακα του Βαν Γκογκ είναι σπειροειδείς γαλαξίες. Ο βρετανός αστρονόμος Γουίλιαμ Πάρσονς στα μέσα του 19ου αιώνα είχε φτιάξει ένα σκίτσο του Μ51Α, ενός σπειροειδούς γαλαξία με ιδιαίτερα καθαρή δομή βραχιόνων, ο οποίος εξαιτίας του σχήματός του έχει ονομαστεί από τους αστρονόμους Γαλαξίας της Δίνης.  Ο Μπένσον πιστεύει ότι ο Βαν Γκογκ είτε λίγο προτού πάει στο άσυλο είτε ενώ βρισκόταν εκεί (πιθανώς στη βιβλιοθήκη του ασύλου) είδε το σκίτσο του συγκεκριμένου γαλαξία και τον χρησιμοποίησε ως «μοντέλο» στον πίνακά του.

Δεν είναι όμως η πρώτη φορά που η «Εναστρη νύχτα» γίνεται αντικείμενο επιστημονικής μελέτης. Ομάδα φυσικών σε μελέτη τους στην επιθεώρηση «Nature» έχουν υποστηρίξει ότι οι χαοτικές δίνες του πίνακα ακολουθούν με ακρίβεια τις μαθηματικές περιγραφές των αναταράξεων σε ρευστά υλικά, όπως οι στροβιλισμοί του νερού σε ένα ταραγμένο ρυάκι ή οι πραγματικοί ανεμοστρόβιλοι

Τα ηλιοτρόπια ήταν μεταλλαγμένα!

Οι πίνακες με ηλιοτρόπια είναι από τα πιο χαρακτηριστικά έργα του Βίνσεντ βαν Γκογκ. Σε κάποια από τα ηλιοτρόπια που εμφανίζονται στα έργα του ολλανδού ζωγράφου απουσιάζει ο μεγάλος μαύρος «πυρήνας» και την παράσταση κλέβουν πλούσια λαμπερά πέταλα. Ως πρόσφατα όλοι πίστευαν ότι επρόκειτο απλώς για μια εικαστική παρέμβαση του Βαν Γκογκ. Ωστόσο ερευνητική ομάδα στις ΗΠΑ υποστηρίζει ότι ο ζωγράφος αποτύπωσε πιστά αυτό το οποίο είχε μπροστά του και δεν ήταν άλλο από μια σπάνια μεταλλαγμένη ποικιλία ηλιοτροπίων.

Το «τυπικό» ηλιοτρόπιο έχει έναν μεγάλο σκούρο «πυρήνα» που αποτελείται από σπόρους του φυτού και γύρω από τον οποίο βρίσκονται κίτρινα πέταλα. Υπάρχουν όμως και διαφορετικές ποικιλίες: κάποιες διαθέτουν διπλή σειρά πετάλων, ενώ σε άλλες το κέντρο καλύπτει το μεγαλύτερο μέρος του άνθους και τα πέταλα είναι πολύ αδύναμα και σχεδόν κρέμονται στις άκρες του λουλουδιού.

Οι διαφορές αυτές οφείλονται σε γονιδιακές μεταλλάξεις. Σύμφωνα με ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Τζόρτζια τα «επίμαχα» ηλιοτρόπια στους πίνακες του Βαν Γκογκ ανήκαν σε μία από αυτές τις μεταλλαγμένες ποικιλίες, η οποία όμως είναι εξαιρετικά σπάνια, και έτσι όλοι θεωρούσαν ότι αποτελούσαν έμπνευση του ζωγράφου. Οι επιστήμονες ανέφεραν μάλιστα ότι εντόπισαν το γονίδιο που κρύβεται πίσω από τις διαφορετικές ποικιλίες ηλιοτροπίων. Η έρευνα δημοσιεύθηκε το 2012 στην επιθεώρηση «Plos Genetics».

Θοδωρής Λαϊνας

αναδημοσίευση απο το βήμα science

επιλογή υλικού: Αδαμάντιος Κούτουλας

καταχώρηση : Εφη Καλογεροπούλου